Phân tích nhân vật văn học cũng là một trong những dạng đề rất quen thuộc và rất dễ ra trong các kỳ thi đặc biệt là tron kỳ tho THPT quốc gia. Để làm được dnagj bài phân tích nhân vật này thì các thí sinh cần lưu ý một số vấn đề sau:
Khi phân tích nhân vật văn học – lai lịch
Mỗi nhân vật văn học đều là những hình mẫu do các nhà văn xây dựng nên dựa vào những mẫu đời thực và để làm nên thành công cho tác phẩm thì không thể không kể đến nhân vật văn học. Điểm đầu tiên mà chúng ta cần lưu ý đó chính là li lịch của nhân vật đó. Đây là phương diện góp phần hình thành nên đặc điểm tính cách của nhân vật, chi phối tính cánh của nhân vật. Không phải tác phẩm nào chúng ta cũng phân tích điều này nhưng đối với một số nhân vật có lai lịch đặc biệt thì chúng ta nên phân tích ví dụ như Chí Phèo, vợ Nhặt…
Khi phân tích nhân vật văn học – ngoại hình
Trong các nhân vật văn học thì ngoại hình là một trong những yếu tố khắc họa nên tính nhân vật, tạo nên ấn tượng về nhân vật ấy, làm nên tính đặc tì của nhân vật.
Ngoài ra vẻ bề ngoài cũng phần nào hé lộ được tính cách bản chất của nhân vật ấy. Chỉ những nét chấm phá về ngoại hình cũng đủ phần nào nên tính cách nhân vật, Một nhân vật thành công là một nhân vật điển hình khác với các nhân vật khác khi nhắc đến người ta có thể nhận ta ngay đó chính là nhân vật. Phần lớn các nhân vật vẻ nội tâm rất giống với bề ngoài. Tuy nhiên cũng có một số nhân vật đặc biệt thì tính cách bên ngoài khác với nội tâm và che giấu nội tâm giỏi.
Có một số nhân vật có vẻ bề ngoài rất điển hình như một số nhân vật Chí Phèo, Thị Nở, …
Khi phân tích nhân vật văn học – ngôn ngữ
Qua cách nói chuyện, lời ăn tiếng nói của nhân vật mà chúng ta có thể đoán được tính cách của nhân vật. Biệt tài của nhà văn chính xây dung nên ngôn ngữ nhân vật mà vừa mang nét riêng lại vừa mang nét chung, chúng ta có thể dễ dàng nhận ra được các điển hình của tầng lớp ngoài đời.
Biệt tài của nhà văn chính là xây dựng hình tượng nhân vật, thông qua ngôn ngữ của nhân vật mà người đọc có thể cảm nhận được sự quen thuộc đã từng gặp trong cuộc sống đời thường.
Khi phân tích nhân vật văn học nội tâm
Khi phân tích một nhân vật văn học điều chúng ta cần quan tâm nữa đó chính là nội tâm của nhân vật, đây là những suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc bên trong của nhân vật mà ít khi bộc lộ cho nhân vật khác biết. Một nhà văn tài năng là nhà văn khắc họa tốt nội tâm nhân vật, nắm bắt được những diễn biến tâm lý của các nhân vật trong câu chuyện của mình.
Khi phân tích nhân vật văn học – cử chỉ, hành động
Bản chất của nhân vật thường được bộc lộ rõ nét đầy đủ nhất qua cử chỉ, hành động của nhân vật đó chính vì thế cho nên phân tích nhân vật chính là phân tích những cử chỉ hành động này của nhân vật, là sự thật hiển nhiên à chúng ta cần nhắc đến. Ngoài ra bản chất nhân vật được bộc lộ qua cách làm việc của nhân vật ấy nữa.
Khi phân tích nhân vật văn học – lời các nhân vật khác về nhân vật
Khi khắc họa tính cách nhân vật thì người ta sẽ khắc họa nhân vật qua lời nói, bình phẩm của những nhân vật khác. Đôi khi nhà văn còn tạo dựng tình huống cho các nhân vật bàn tán về nhân vật của mình.
