Mọi con đường có thể đi và quay lại.
Nhưng đường đời đã đi, không quay lại
(Raxun Gamzatov, Dẫn theo Một số đặc trưng nghệ thuật của thơ tứ tuyệt đời Đường – Nguyễn Sĩ Đại tr. 31)
Trình bày suy nghĩ của anh (chị) trong bài viết khoảng 600 chữ về ý nghĩa hai câu thơ trên.
Bàivăn mẫu Nghị luận xã hội 600 chữ về ý nghĩa hai câu thơ: Mọi con đường có thể đi và quay trở lại Nhưng đường đời đã đi, không quay lại”
Nếu không gian có ba chiều: chiều ngang, chiều dọc, chiều sâu thì thời gian lại có một chiều: một đi không trở lại. Trong nhiều câu chuyện viễn tưởng ve ra hình ảnh cô máy thời gian với khát vọng con người được quay trở lại quá khứ. Nhưng cho dù có thể quay trở lại quá khứ thì mọi sự thay đổi khi ấy se dẫn đến hàng triệu triệu biến đổi trong tương lai. Câu thơ của Raxun Gamzatov đã một lần nữa nhắc lại chân lý muôn thuở ấy:
Mọi con đường có thể đi và quay lại
Nhưng đường đời đã đi, không quay lại
Trong một hành trình se có khởi động có kết thúc nhưng có sự trở lại. Một bộ phim có thể tua đi và tua lại để xem lại những phân đoạn tuyệt vời nhất. Bàn chân bước đi vẫn có thể quay trở lại. Tuy nhiên trước sự chảy trôi của dòng đời ta thường hay mất đi những thứ gì đó mà khi nó đã qua đi thì không thể nào lấy lại được. Cuộc sống vốn dĩ nó đã rất nghiệt ngã. Sự vô hạn của vòng quay trái đất đối lập sự hữu hạn của một đời con người. Câu nói trên muốn nói về sự chảy trôi một cách vô tình của thời gian mà con người thì nhiều khi lại không nắm bắt được nên se thấy hối tiếc về những điều trong quá khứ.
Thật vậy môi người chúng ta chỉ thấy hối hận chỉ thấy tiếc khi chuyện đã qua mà không tính toán kĩ lưỡng hay cân nhắc cẩn trọng mọi việc trước khi làm. Vì thế cho nên một khi nó đã đi và không quay trở lại nữa thì chỉ còn biết tiếc nuối. Không những thế nó còn chỉ một sự thật hiển nhiên của con người đó là nuối tiếc quá khứ, qua đó nêu lên một chân lý là hãy biết nắm bắt thời cơ, tận dụng tốt thời gian của mình, không để nó trôi qua một cách lãng phí để không hối hận hay luyến tiếc nó.
Thời gian là thứ giữ cho mọi việc xảy ra chỉ ở một thời điểm duy nhất, tiểu thuyết gia khoa học viễn tưởng My Ray Cummings đã viết như vậy trong The Girl in the Golden Atom, cuốn tiểu thuyết tổng kết chức năng của thời gian khá độc đáo. Khoa học đã chứng minh được rằng thời gian chỉ cho mọi thứ xảy ra một lần. Cơ chế động lực học đã đẩy thời gian về phía trước chứ không phải là quay trở lại. Dưới con mắt của nhà triết học Heraclitus, mọi sự vật trong thế giới của chúng ta luôn luôn thay đổi, vận động, phát triển không ngừng. Thế giới như một dòng chảy, cứ trôi đi mãi. Từ đó, ông đưa ra luận điểm nổi tiếng: Không ai có thể tắm hai lần trên cùng một dòng sông. Còn trong Văn học, bản thân các nhà văn cũng luôn nhạy cảm trước sự chảy trôi của thời gian. Nguyễn Trãi từng tiếc cảnh xuân của mình:
Tiếc xuân cầm đuốc mảng chơi đêm,
Những lệ xuân qua tuổi tác thêm.
Chẳng thấy ngoài hiên tơ liễu rủ,
Một phen liễu rủ một phen mềm.
Vì thế có người đã từng ví rằng một phân thời gian ngàn phân ngọc quả chẳng sai chút nào. Một lãnh chúa yêu cầu Takuan, một Thiền sư ve cho ông làm cách nào để giết thời giờ. Ông cảm thấy cuộc đời mình kéo dài lê thê trong việc theo dõi những công việc đều đều chán nản ở văn phòng và phải chết một chô ở đó để nhận sự tôn kính của những người khác. Takuan viết cho vị lãnh chúa tám chữ và ý của tám chữ đó được dịch ra trong bốn câu thơ như sau:
Ngày này không đến hai lần
Một phân thời khắc ngàn phân ngọc ngà
Ngày này không đến nữa đâu
Một giây thời khắc ngọc châu một nhà.
Quy thời gian của mọi người như nhau, nhưng quy thời gian tâm lí của môi người lại khác nhau. Có người sống trong tâm trạng: Ba thu dồn lại một ngày dài ghê. Có người uống rượu tiêu sầu nên cảm thấy: Ba vạn sáu ngàn ngày là mấy – Kiếp phù du trông thấy cũng nực cười! Chúng ta có quyền lựa chọn thái độ sống phù hợp để tận dụng tối đa thời gian sống để không bao giờ phải hối hận vì những năm tháng đã trôi qua. Có những việc sai lầm bạn không thể quay trở lại để thay đổi nhưng cũng có những lời hứa vẫn có thể thực hiện trong tương lai. Ai trong số chúng ta cũng đều có những tiếc nuối, những ước mong thời gian dừng lại hay có một chiếc vé trên chuyến tàu trở về tuổi thơ. Và đã là con người thì ai cũng có những lúc sai lầm, điều này đồng nghĩa với việc ai cũng có những lần hối hận. Sự hối hận muộn màng không thể giúp chúng ta sửa lại những sai lầm mà chúng ta đã làm tuy nhiên nó là một bài học xương máu giúp chúng ta không vấp phải những sai lầm tương tự nữa. Tùy vào những việc bạn làm mà cái giá phải trả là đắt hay rẻ.
Để môi phút giây không là vô nghĩa thì chính bạn hãy bớt đi một lời “để lần sau”, đừng để môi hành động trở nên chệch hướng và lại nói “giá như”. Hãy biết trân trọng những gì quý giá khi nó còn đang trong tay bạn, đùa cợt với nó chính là vô tình với chính bản thân mình bởi vì:
Có những thứ mất đi rồi không thể lấy lại.
Có những sai lầm không bao giờ sửa được.
Có những vết thương không bao giờ lành.
Có những nôi nhớ không bao giờ nguôi.
Có những con đường đã đi rồi không thể quay lại.
Có những cánh cửa luôn đóng lại môi khi bạn đi qua.
Tuy nhiên có những người không ý thức được sự quý báu của thời gian, suốt ngày chơi bời lêu lổng. Dùng thời gian của mình vào việc chơi đùa, không biết tiến thủ, thậm chí còn làm những việc phạm pháp, để thời gian trôi qua một cách vô ích, đến khi tuổi già sức yếu mới ý thức được sự quý giá của thời gian, mới biết không thể quay lại. Thời gian một đi không trở lại thế mà chẳng làm nên việc gì, sống vô vị qua ngày tháng, sau hối hận không kịp.
Bản thân môi chúng ta đang sống trong thời niên thiếu đẹp nhất mà đời người ai cũng muốn quay trở lại. Nhưng cũng có người đã nói rằng, tuổi thanh xuân như ánh mắt một người với biết bao cảm xúc: Dũng cảm, xúc động, yếu đuối, tò mò, khát vọng, lúng túng, thương tâm, thất vọng, suy nghĩ tìm tòi… nhưng chúng ta hồ đồ không biết, cho dù nó gần ngay bên ta. Chỉ cho đến khi nó đã dần dần rời bỏ chúng ta, chúng ta mới có thể dần dần nhận ra được điều đó. Không có cách nào khác từng phút giây phải sống, lao động, yêu thương và tận hưởng. Hãy biết cách nắm bắt thời gian, phát huy thích đáng tinh thần tuổi trẻ và khai thác hết tiềm năng của bản thân giúp cho cuộc sống viên mãn cả vật chất lẫn tinh thần.
Mọi thứ đến và đi trong đời đôi khi là một cái duyên, bản thân ta không thể định đoạt được. Hơn hết chúng ta chỉ nên sống và làm tốt những việc trong hiện tại, mọi thứ không thể thay đổi trong quá khứ nhưng chính tương lai lại được thay đổi từ ngày hôm nay. Đó là một điều giản dị càng sớm nhận ra thì con người càng sớm kiểm soát được các mốc thời gian và sự kiện trong cuộc đời.
