Đề bài: Em hãy phân tích bài ca ngắn đi trên bãi cát của Cao Bá Quát
Bài làm Phân tích bài ca ngắn đi trên bãi cát
Cao Bá Quát là một trong những nhà thơ sống trong xã hội coi trọng người Nam hơn người Bắc. Chính điều này đã gây nên nhiều điều bất bình xảy ra trong nhà Nguyễn. Ông là người có bản lĩnh có cá tính trong cuộc sống thời ấy. Bài thơ “bài ca ngắn đi trên bãi cát” có thể được sáng tác khi tác giả đang đi làm trong thi hội, là thời điểm ông rất muốn thi thố tài năng, thực hiện ý chí của mình. Nó biểu lộ sự chán ghét của một con người trí thức đối với con đường danh lợi tầm thường đương thời và niềm khao khát thay đổi cuộc sống.
Bãi cát lại bãi cát dài,
Đi một bước như lùi một bước
Mặt trời đã lặn, chưa dừng được,
Lữ khách trên đường nước mắt rơi.
Không học được tiên ông phép ngủ,
Trèo non, lội suối, giận khôn vơi!
Xưa nay, phường danh lợi,
Tất tả trẽn đường đời.
Đầu gió hơi men thơm quán rượu,
Người say vô số, tỉnh bao người?
Bãi cát dài, bãi cát dài ơi!
Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt,
Đường ghê sợ còn nhiều, đâu ít?
Hãy nghe ta hát khúc “đường cùng”,
Plúa bắc núi Bắc, núi muôn trùng,
Phía nam núi Nam, sóng dào dạt.
Anh đứng làm chi trên bãi cát?
Mở đầu bài thơ ta thấy được cụm từ bãi cát được lặp lại hai lần. Bãi cát là hình ảnh được tác giả gợi lên một không gian khó khăn, dài thăm thẳm. Chúng ta đi trên cát rất khó, không giống như đi trên đường, chân bước như cứ đi trượt về phía sau. Trên bãi cát ấy là một con đường rộng lớn, mờ mịt rất khó xác định phương hướng như nhưng đứng bên này nhìn qua bên kia chân trời. Đó không chỉ là con đường thực mà là con đường hiểu theo ý nghĩa cho cuộc đời thì con người phải vượt qua nhiều khó khăn, gian khổ thử thách.
Trên bãi cát ây là một con người, người đi trên bãi cát, nhỏ bé cô độc, dài bao la, quanh quanh hình ảnh con người ấy, bước chân con người đi rất khó khăn như đang dậm chân tại chỗ.. Ta thấy được nỗi chán nản, bất mãn của tác giả khi thấy mình hành hạ thân xác để theo con đường công danh.
“Bãi cát lại bãi cát dài,
Đi một bước như lùi một bước
Mặt trời đã lặn, chưa dừng được,
Lữ khách trên đường nước mắt rơi.“
Người đi trên bãi cát ở đây đau lòng và cảm thấy ai oán chưa tới đích, không đành lòng làm một kẻ ngủ quên để có cớ mà rời đường bỏ đi
Không học được tiên ông phép ngủ,
Trèo non, lội suối, giận khôn vơi!
Xưa nay, phường danh lợi,
Tất cả trên đường đời.
Đầu gió hơi men thơm quán rượu,
Người say vô số, tỉnh bao người?
Bên cạnh đó tác giả còn nói đến sự cám dỗ công danh đối với đời, nhận định mang tính khát quát về những kẻ ham danh lợi đều phải chạy ngược xuôi hình ảnh được tác giả minh họa bằng hình ảnh thực tế của cuộc sống là ở đâu có quán rượu ngon thì có người đổ xô đến có được mấy ai tỉnh táo để thoát khỏi sự cám dỗ.
Ông khinh bỉ những phương danh lợi, nó cũng có thể ảnh hưởng đến sự tỉnh táo của con người. Từ đó, tác giả cũng muốn liên tưởng đến người đọc vấn đề danh lợi cũng như một thứ rượu làm sai lòng người. Không có người ủng hộ, đồng hành niềm xúc động ấy đã đưa tác giả trở về với hiện thực. Điều nàu chuẩn bị cho kết luận của ông đó chính là phải thoát ra cơn say danh lợi, công danh, Nếu đi tiếp thì rất có thể sẽ ông cũng chỉ là một trong những phường danh lợi ấy mà thôi, nhưng băn khoăn lại là nếu đi tiếp thì ông không biết đi đâu về đâu. Sự dằn vặt ấy là sự nuối tiếc vì đường đau khổ mờ mịt nhưng lại quá đẹp đẽ và cao sang. Chính vì thế cho nên ông đứng chôn chân trên bãi cát vậy.
Người đi trên cát bỗng nhiên dừng lại.
Bãi cát dài, bãi cát dài ơi!
Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt,
Đường ghê sợ còn nhiều, đâu ít?
Hãy nghe ta hút khúc “đường cùng”,
Phía bắc núi Bắc, núi muốn trùng,
Phía nam núi Nam, sóng dào dạt.
Anh đứng làm chi trên bãi cát?
Nỗi băn khoăn choảng đầy lấp đầy tâm hồn. Và lần đầu tiên người đã phân vân tự hỏi có nên đi tiếp hay không. Nếu đi tiếp thì phải đi như thế nào cho đúng nghĩa. Đây không chỉ là suy nghĩ của Cao Bá Quát mà còn là của cả một thế hệ lúc bấy giờ.
Bài thơ bài ca ngắn đi trên bãi được thể hiện theo cách đa chiều, khi thì được miêu tả như một khách thể, khi lại như một người đối thoại. Thậm chí chúng ta còn không tìm thấy được chủ thể nằm ở đâu, mục đích là để có những tâm trạng thái độ khác nhau đi đứng trước những ngã rẽ khác nhau.
Nó cũng là sự biểu lộ sự chán ghét của một con người trí thức đối với con đường danh lợi niềm khát khao thay đổi cuộc sống.
