Vẻ đẹp hào hùng,hào hoa,bi tráng trong bài thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng.
Đề bài: Anh/chị hãy viết về vẻ đẹp hào hùng,hào hoa,bi tráng trong bài thơ ” Tây Tiến” của Quang Dũng.
Ra đời trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp gian khổ, Tây Tiến là một hồi tưởng rất đẹp, những kỉ niệm đầy sức sống động về người chiến sĩ trong đoàn quân Tây Tiến. Đó là hồi tưởng của một anh lính tài hoa có tinh thần xả thần vì nghĩa lớn- Quang Dũng. Vì thế, khác với vẻ đẹp của những bài thơ cùng thời, vẻ đẹp của Tây Tiến là vẻ đẹp hài hòa,hào hoa,bi tráng. Bài thơ mở đầu với một tiếng gọi dồn chứa tâm trạng,thoạt đầu đọc lên có vẻ lạ lùng:
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Hai câu thơ xác định rõ hai khoảng không gian khác nhau: không gian thực tại và không gian hồi tưởng. Tuy nhiên, chỉ có độc giả mới nhận ra điều còn đối với nhà thơ, khi nói ” xa rồi” là khi những hình ảnh của quá khứ chưa xa đang ập tới, khiến nhà thơ bất giáp cất lên tiếng gọi đầy thân thương ” Tây Tiến ơi”. Từ “ơi” được bắt vần tiếp với “chơi vơi” tạo nên âm hưởng sâu lắng,như ngân dài lan rộng,vang xa trong không gian.
Vậy là, chẳng cần đến sự dẫn dắt dềnh dàng nhằm chuyển vùng không gian cho người đọc, một thời Tây Tiến đã hiện lên tức khắc trước mắt ta. Trong kí ức nhà thơ, các ấn tượng hãy còn nóng nổi, tươi nguyên và cái gian khổ, vất vả ngày nào duwong như còn chưa tan hẳn. ta thấy cái địa danh được hiện lên, tất cả hãy còn rất sống động,như thể chính mắt nhà thơ đang nhìn cảnh đấy:
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Sự hiện tại quá khứ dưới tác động của kí ức sâu nặng đã vẽ nên một bức tranh ấn tượng về thiên nhiên khắc nghiệt nhưng cũng tràn đầy thơ mộng. Thiên nhiên ấy vẫn thường thử thách các chiến sĩ, đôi khi muốn lấp vùi những sinh mạng bé nhỏ những khoảng khắc của thung lũng sương mù, nhưng cũng chính khung cảnh này khiến tâm hồn các chàng trai gốc Hà thành được bay bổng. Nếu “sương lấp” lạnh lùng, nặng nề đe dọa bao nhiêu thì “hoa về” lại nhẽ nhõm, tươi tắn,ấm áp bấy nhiêu. “Hoa về trong đêm hơi”-câu thơ nhiều thanh bằng diễn tả một trạng thái lâng lâng vừa đến sau một chặng đường mệt mỏi. Khung cảnh rừng núi mà đoàn quân Tây Tiến đã bước chân qua vừa thơ mộng lại vừa hùng vĩ. Một bức tranh thủy mặc hiện đại làm xao động lòng ta. Có lúc, hình ảnh núi rừng rừng rộn kên bởi con thuyền độc mộc trên dòng sông chảy xiết. Cảm hứng lãng mạn của Quang Dũng không làm hẹp đề tài, trái lại qua cảm hứng này, tâm hồn ông rộng mở, phóng khoáng với toàn cảnh núi rừng miền Tây.
Kết thúc đoạn thơ, đợt sóng của kí ức bị đánh thức đột ngột hình như tan dần. Đợt sóng mới chưa được hình thành nên lúc này kí ức được kéo giãn ra nhẹ nhàng lan tỏa tới các hình ảnh tươi tắn hơn. Độc giả, lại được dịp nghỉ ngơi để có thể hòa theo điệu múa, tiếng nhạt trong đêm liên hoan văn nghê với “doanh trại bừng lên hội đuốc hoa” và được thả hồn “đong đưa” theo cánh hoa tươi trên dòng nước lũ.
Thiên nhiên trong Tây Tiến bao giờ cũng là nhân vật quan trọng, tràn đầy sinh lực và thấm đẫm tình người. Con mắt tinh thường của tác giả “bắt” rất nhạy một làn sương, chiều mỏng, một dáng hoa lau núi phất phơ, đơn sơ bất chợt. Rồi nhà thơ thổi hồn mình vào đó và để lại mãi trong ta một niềm bâng khuâng thương mến. Và một áng thơ đẹp xuất hiện như mây chiều biên ải:
Người đi Mộc Châu chiều sương ấy
Có thấy hồn lau neo bên bờ
Tây Tiến hiện lên khung cảnh thiên nhiên hoang sơ kì vĩ, với đủ cả núi cao, vực thẳm, dốc đứng, thác gầm cùng cồn mây heo hút, dòng nước lũ hoa trôi…Trên cái nền thiên nhiên kì vĩ, dữ dội ấy,nổi bật lên hình ảnh đoàn quân Tây Tiến “nhỏ bé” như bị hút đi. Nhưng chính sự đối chọi, tương phản đó càng tăng thêm phí khách anh hùng của đoàn quân cách mạng, mà kẻ thù, cũng như gian khổ không thể khuất phục nổi. Hình ảnh người lính qua nét vẽ của Quang Dũng thật khác thường. Khác thường ở sự gian khổ cùng cực, ăn đói, mặc rét,….Khác thường ở chỗ tác giả cố ý không miểu tả một gương mặt chiến sĩ riêng biệt với tên tuổi cụ thể nào, ông đã dồn các phẩm chất tốt đẹp của những tráng sĩ Tây Tiến thành gương mặt chung của cả đoàn quân.
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm.
Ta có thể hiểu đây là hình ảnh khá chân thật về diện mạo bên ngoài người lính: mũ cài lá ngụy trang, thân thể xanh xao vì sốt rét. Nhưng cảm hứng ở đây lại tràn đầy một nỗi niềm thân quen. Từ thân quen mà thấy cái anh hùng của họ. Câu thơ tạo nên hình ảnh đối lập, bề ngoài thì xanh như lá, thiếu sức sống, nhưng bên trong người chiến sĩ thể hiện phong độ anh hùng, oai như hùm nơi rừng thiêng nước độc. Câu thơ ” Quân xanh màu lá dữ oai hùm” đã gợi được dũng khí của người chiến binh thuở ấy. Nó mang dáng dấp kiêu hùng của người coi thường gian khổ, hi sinh để giữ cái thế hiên ngang của đoàn quân Tây Tiến. Hiên ngang và lãng mạn. Với bút pháp lãng mạn và cảm hứng say nồng. Quang Dũng đã dựng lên cái tương phản trong hình ảnh để rồi hòa hợp với tâm hồn làm cho ta thấu hiểu và cảm thôn, tìm thấy ở đây một hình ảnh đẹp.
Có người nói: thời chiến tranh ác liệt nói về giấc mơ “dáng kiều thơm” là xa rời tinh thần chiến đấu. Thực ra cuộc đời con người vô cùng phong phú, tâm trạng của chàng trai Hà Nội lại càng có những nét hào hoa và tình cảm riêng. Cho nên người lính Tây Tiến “đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm” cũng chỉ là tô đậm cái đẹp của những con người ấy thôi. Hơn nữa, vẻ đẹp chân thực và tình yêu không bao giờ làm cho con người giảm sút lòng chiến đấu. Phẩm chất người lính qua hồi tưởng của Quang Dũng đã hiện lên vừa hào hùng, hào hoa và cũng vừa bi tráng.
Nét đặc sắc của Quang Dũng trong Tây Tiến còn thể hiện ở một ngòi bút sắc sảo tinh tế. Viết về chiến tranh, nhưng cả bài thơ không có một chữ nào về trận đánh, về tiếng súng, về máu đổ hay về kẻ thù. Người đọc vẫn hình dung rất rõ gương mặt và không khí của chiến tranh. Điều lạ lùng là bài thơ có ba lần nói về cái chết của người chiến sĩ trong các trường hợp khác nhau, nhưng không một lần nhà thơ nhắc đến từ “chết” hay “hi sinh”. Nhà thơ đã thay thế từ “chết” bằng cụm từ giản dị:”về đất”, “bỏ quên đời”,”hồn về”…Đến đoạn thơ cuối, lí tưởng cách mạng và tuổi trẻ đã truyền cho các chàng trai Tây Tiến chất anh hùng ngang tàng và chất men say lãng mạng đáng yêu. Ngay cả khi họ chết cũng phảng phất vẻ nghệ sĩ-tài tử, thể hiển sự bi tráng chứ không bị lụy.
Đã tiến người lính Tây Tiến hi sinh, Quang Dũng không cần đến một lời ngợi ca sáo mòn nào, cũng không cần đến một giọt nước mắt…Ông chỉ để cho trời đất chứng giám, thu nhận thể xác và linh hồn người lính vào lòng:” Sông Mã gầm lên khúc độc hành” tiếc thương đưa người lính Tây Tiến vào cõi bất tử. Bởi vì kể từ đây, hồn của các anh đã hòa quyện vào cả cây, sông núi để trở thành “hồn thiêng đất nước”.
Nhà phê bình Phong Lan nhận định: “Tây Tiến-một tượng đài bất tử về người lính vô danh”. Bất tử bởi vẻ đẹp hào hùng,hào hoa,bi tráng này và do vậy người lính Tây Tiến qua bài thơ cùng tên của Quang Dũng sẽ sống mãi trong thế giới nhân sinh.
Với bài tham khảo “Vẻ đẹp hào hùng,hòa hoa,bi tráng trong bài thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng” chúc các bạn học tốt!
